Niezdarny, z krótkimi nogami, potężną głową i maleńkimi oczami. Krótki ogon, ukryty pod długim futrem, zasłania wszelkie ślady masy mięśniowej i ogromne pazury sięgające nawet 12 centymetrów. Tak właśnie poznajemy władcę naszych lasów – niedźwiedzia. Krążą o nim legendy i jest częstym bohaterem baśni. W folklorze przypisuje mu się takie cechy jak końsko-szpotawa stopa i niezdarność. Sprawdźmy, co jest prawdą, a co fikcją w opowieściach o niedźwiedziach.
Czy to prawda, że niedźwiedzie przepadają za miodem?
Niedźwiedzie żywią się wszystkim, co oferuje las: małymi zwierzętami, żołędziami i orzechami oraz roślinami. Nie stronią też od niszczenia ptasich gniazd. Niektóre agresywne, krwiożercze samce atakują bydło i dziki. Lubią też padlinę.
Niedźwiedzie są dobrymi rybakami. Ale jeśli znajdą gniazdo dzikich pszczół, nigdy go nie zostawią i wpełzną do środka, by pożywić się miodem. Nawet najboleśniejsze użądlenia pszczół w pysk i nos ich nie powstrzymają. Oprócz miodu zjadają również pszczoły i ich larwy.
Problem w tym, że miód jest wysokokaloryczny i zawiera duże ilości fruktozy, glukozy i węglowodanów. Niedźwiedzie potrzebują tego wszystkiego, aby zgromadzić tkankę tłuszczową przed hibernacją. Dlatego nazwanie niedźwiedzi łakomczuchami jest względne.
Czy to prawda, że wszystkie niedźwiedzie mają zdeformowane stopy?
Niezgrabny, kołyszący chód niedźwiedzia przypomina chód powolny. Chodzi on z obiema łapami po jednej stronie ciała naraz. Piętą łapy kieruje na zewnątrz, a palcem do wewnątrz, podpierając się całą stopą. Dlatego nazywa się go „stopą końsko-szpotawą”.
Czy to prawda, że niedźwiedzie ssą łapy we śnie?
Zimą niedźwiedzie ssą łapy; pomaga im to przetrwać zimę, ponieważ zawierają dużo tłuszczu. Każdy o tym słyszał. Zoolodzy mają jednak własną teorię. Podczas hibernacji niedźwiedzie podwijają tylne łapy pod siebie i zakrywają pyski przednimi. Najwyraźniej ta postawa zmyliła myśliwych, którzy odkryli nory, w których śpią niedźwiedzie.
Wygląd ich łap po hibernacji, z ich poszarpaną skórą, może wydawać się dziwny. Dzieje się tak, ponieważ podczas hibernacji pod stwardniałą warstwą narasta nowa skóra, a z powodu swędzenia, stopy końsko-szpotawe zżerają łuszczącą się skorupę.
Czy to prawda, że niedźwiedzie są bardzo niezdarne?
Niedźwiedzie nazywane są niezdarnymi ze względu na ich osobliwy chód. Jak zauważył przyrodnik, myśliwy i pisarz A.A. Czerkasow: „Często po chybionym strzale niedźwiedź, z cichnącym odgłosem strzału, pojawia się u stóp zdumionego myśliwego”. Ruchy niedźwiedzia są lekkie i szybkie. Skrada się cicho i ostrożnie, a następnie rzuca się z zadziwiającą szybkością.
Niedźwiedź może osiągnąć prędkość do 40-50 km/h podczas biegu. Jednak łatwiej mu biec pod górę niż z góry ze względu na przednie nogi, które są krótsze od tylnych.
Czy to prawda, że wszystkie niedźwiedzie zapadają w sen zimowy?
Przez całe lato i jesień niedźwiedzie przygotowują się do hibernacji. Jedzą dużo i łapczywie, ponieważ potrzebują zapasów tłuszczu. Te rezerwy tłuszczu pozwalają im przetrwać do wiosny. Już jesienią zaczynają szukać miejsca na norę – dziupli lub odwróconego drzewa.
Zanim się uspokoi, niedźwiedź myli ślady, błąka się po lesie i galopuje między powalonymi drzewami. Potem uspokaja się i zasypia. Ale jeśli nie zgromadził wystarczającej ilości tłuszczu przez lato, zwierzę nie kładzie się, zmieniając się w niebezpiecznego i złośliwego wędrowca. Najczęściej ci wędrowcy umierają z zimna i wyczerpania.
