Samozapłodnienie nie jest niczym niezwykłym, ponieważ na naszej planecie żyje ponad 70 organizmów zdolnych do zajścia w ciążę bez udziału samca. Ta metoda rozmnażania nazywa się partenogenezą. W tym artykule przyjrzymy się kilku gatunkom zwierząt posiadającym tę niezwykłą zdolność.
Rak marmurkowy
Te wyjątkowe stworzenia mogą rozmnażać się samodzielnie, ponieważ ich gatunek nie dopuszcza istnienia samców. Samozapłodnienie u raków marmurkowych następuje w porze zimnej, kiedy składają one kilkadziesiąt jaj. Jaja pozostają na pleopodach tego stawonoga przez 4-6 tygodni. W tym czasie samica pozbawia się pożywienia i pozostaje w kryjówce, gdzie oczekuje na narodziny potomstwa.
Jaszczurka meksykańska biczogonia
Zwierzęta te nie są zaprogramowane do wydawania na świat samców, dlatego meksykańskie jaszczurki biczogony rozmnażają się poprzez samozapłodnienie. Aby zainicjować ten proces, samice potrzebują stymulacji żeńskimi hormonami. Kopulacja musi być symulowana, więc jeden z płazów tymczasowo przejmuje rolę samca. Co ciekawe, nie zawsze jest to ta sama jaszczurka, która pełni rolę samca. Samice mogą zamieniać się miejscami, okresowo podejmując się różnych zadań.
Smoki z Komodo
Te ogromne jaszczurki nie są zdolne do łączenia się w pary ani do kontaktów towarzyskich. Samice waranów z Komodo zazwyczaj rozmnażają się przy pomocy samców, ale w razie potrzeby mogą uciec się do partenogenezy. Gady składające niezapłodnione jaja wydają na świat wyłącznie samce. Pozwala to na tworzenie nowych kolonii na obszarach, gdzie samce waranów z Komodo są nieobecne. Gady te gniazdują w krzakach, na piasku lub w jaskiniach, aby zapewnić sobie maksymalną ochronę przed drapieżnikami.
Indyki
Proces rozrodu u tych ptaków jest dość traumatyczny. Samce są duże i mają ostre pazury, przez co mogą zranić samicę podczas kopulacji. Samiec indyka zazwyczaj zapładnia kilka samic jednocześnie, aby zwiększyć szanse na posiadanie potomstwa. Chociaż większość indyków rozmnaża się płciowo, 17% samic jest podatnych na partenogenezę. Młode, urodzone w wyniku samozapłodnienia, są genetycznymi klonami matki, ale są wyłącznie samcami.
Rekiny pręgowane
Zdolność tych ryb chrzęstnoszkieletowych do partenogenezy została odkryta dopiero niedawno. Powszechnie uważa się, że samozapłodnienie występuje jedynie u prostszych organizmów, do których rekiny nie należą. Naukowcy udowodnili jednak, że niektóre samice tego gatunku mogą składać jaja bez naturalnego zapłodnienia. Z jaj tych rodzą się żywe osobniki, z których 99% to samice. Niepokalane poczęcie u rekinów pręgowanych nie występuje stale, lecz tylko wtedy, gdy z jakiegoś powodu nie są one w stanie kopulować z samcami.
Pytony siatkowe
Zdolność pytonów siatkowych do rozmnażania się bez udziału samca została niedawno odkryta. W 2012 roku wąż o imieniu Thelma złożył kilkadziesiąt jaj w amerykańskim zoo, z których wykluło się tylko sześć. Co ciekawe, samica pytona siatkowego nie kopulowała od kilku lat, a analiza genetyczna potwierdziła, że młode posiadały całe DNA matki.
